Toch is er iets veranderd. Waar vroeger de mannen aan onze tafel hun gal en testosteron luidkeels ventileerde als de portie vlees ontbrak was of zelfs maar te klein was, is er nu hoogstens een licht gemopper of binnensmondse, verlangende zucht zonder uitgesproken verlangen. De regelmaat waarmee wij vlees consumeren wordt minder en de porties kleiner. Daartegenover staat dat, sinds onze voortuin en nu ook de kas steeds meer verse variatie biedt, onze ontdekkingstocht in de wereld van groenten steeds avontuurlijker en vooral smakelijker wordt. Maar hoe vers ook de groenten, je moet ze uiteindelijk wel goed bereiden!
Mijn moeder had nooit de huishoudschool afgemaakt. Ze wilde wel, maar moest als oudste haar steentje bijdragen in een gezin met 10 kinderen. Wat ze wel leerde was koken. Niet alleen thuis, maar ook als dienstmeid bij de familie Riboudouille, die het wat breder hadden. Gebaseerd op de traditionele Hollandse keuken ,beschreven in het boek 'Ik kan koken', ontwikkelde mijn moeder een kookstijl waar uiteindelijk al haar kinderen, maar vooral haar man met veel genot groot op zijn geworden. Als klein kind vond ik het wel raar dat mijn moeder altijd zelf pas at ná de maaltijd. Die gewoonte had ze aangeleerd tijdens haar werk als kokkin. Toen ik ouder werd schoof ze gelukkig wel aan en na haar eerste VOS-cursus (Vrouwen Onder de Samenleving), deelde ze mee dat ze nog wel bleef koken, maar dat de afwas voortaan het privilege van de kinderen werd. Ik denk dan ook dat de komst van de vaatwasser, net nadat de laatste uit huis ging, niet zozeer alleen voor haar eigen gemak was, maar vooral als jennertje ter compensatie voor al het werk waar we haar tijdens ons beleg van haar fort mee opgezadeld hadden...
Mijn moeder kon werkelijk heerlijk koken. Ze moest hel wel heel druk hebben, uitgeput zijn of haar hoofd bij andere dingen hebben, wilde het eten een keer niet met aandacht bereid zijn en heerlijk, verrukkelijk of zalig smaken. Toch waren we moeilijke eters. Vooral bij mij ging er absoluut geen rauwkost zoals verse tomaten, paprika's, komkommers en verder alles wat niet gekookt was in. Nog steeds niet trouwens. Daar schoot de variatie in haar Hollandse keuken voor mij in te kort. Toch heeft ze heel wat spruitjes, bloemkool en witlof bij mij naar binnen weten te krijgen door deze listig aan te bieden met haar onovertroffen verse appelmoes met kaneel, een snufje witte peper en gewelde rozijnen. Mijn vader vond dat wij alles een keer geprobeerd moesten hebben. Vooral op vakanties waren we soms een middag lang op zoek naar een betaalbaar restaurant waar hij ons dan trots liet zien hoe hij zijn forel zó zorgvuldig fileerde en de huid en graten terug drapeerde op zijn bord, dat de ober bezorgd kwam vragen waarom hij zijn vis niet had verorberd, net zoals zijn blagen die hun eigen visoverschot even zorgvuldig over de hele tafel hadden verspreid.
Toch is de periode dat mijn ouders een eigen moestuin hadden, alles zelf verwerkte, inmaakte en iedere dag weer met trots hun kinderen voorzette, grotendeels langs me heen gegaan. Wat ik me vooral herinner zijn de krokante speklapjes, het sucadevlees, de rollades en het zure konijn met de kerst. Onbewust is er veel blijven hangen... Blijkbaar wist ik toen ze mij als laatste koter opgelucht op kamers dumpte precies hoe ik aardappels moest koken, boontjes moest schoonmaken en zelfs de bittere kontjes van de witlof werden door mij zonder nadenken vakkundig verwijderd. En zelfs als ik het echt niet meer wist en mijn moeder belde over hoe ik ook al weer haar lekkere gehaktbal kon imiteren of bittere chocoladepudding moest maken, dacht ik halverwege haar uitleg "O ja", en bevond me weer als kleine jongen op de aanrecht, gelukzalig genietend van de lauw geworden puddingrestjes uit de pan op mijn schoot...
Uiteindelijk heb ik nooit leren koken van recepten, maar puur op het vingergeheugen van moederskant en de smulpaapgenen van mijn vader. Nu ik ouder ben en het koken op de automatische piloot om maar zo snel mogelijk iets op tafel te krijgen af heb geleerd, ben ik steeds meer aan het ontdekken wat een rijkdom aan smaak groenten in zich kunnen hebben. Net als de Noordelijkste Noren die puur uit noodzaak honderden recepten hebben voor rendiervlees, kun je met dezelfde overmaatse plofkolen ongestraft 4 dagen koken, zonder je te hoeven vervelen. En variatie op je bord doet eten. Jelle krijgt de kans niet om ook maar iets op zijn bord te herkennen wat hij de vorige keer niet lekker vond, aangezien de arme jongen nooit twee keer hetzelfde te eten krijgt...
Gisteren keek de laatste van mijn 3 plofkolen mij smekend aan om verwerkt te worden. Hij kon het geen dag meer uithouden. Denkend aan mijn moeder schilde ik wat aardappeltjes en kookte ze samen met de plofkool en een van het feest overgebleven venkel op een laag bodempje water, precies genoeg om bij het gaar worden niets meer af te hoeven gieten om er een lekkere, smeuïge stamp met kerrie van te maken, Het door de braai gemiste braadworstje met gekarameliseerde partjes ui brachten me weer helemaal terug naar de grote handgemaakte eikenhouten eettafel waar het vroeger vechten was om het door mijn moeder expres overtollig gebraden worstje. Ze hield van leven aan tafel...
Verdorie! De spekjes vergeten. Zie je wel...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten