Rijke oogst

Ik was er even stil van... De rijke oogst van dit jaar die zich ook ver buiten mijn voortuin aan me manifesteerde kon niet anders dan gecompenseerd worden door een gebrek aan woorden. 

Dit oververkomt me steeds vaker de afgelopen tijd: ik val stil bij al dat wat ik als bijzonder ervaar. De lachrimpels bij mijn pasgeboren kleinzoon, de intense blauwe ogen van mijn vrouw, de wulpsheid van een tros aardbeien die over de rand van de bak dijen, de overdaad aan peulen die iedere dag weer vanuit het niets verschijnen en roepen: pluk me, pluk me nu!

Is het misschien daarom dat ik sneller wel ageer bij al dat me niet bevalt, bij alles ontvlam dat mijn bandeloos zwelgen in een overdaad aan mooie dingen ook maar enigzins in de weg staat?

Weer hoor ik die zin. Teveel is minder dan genoeg. Blijkbaar geldt dit ook ook voor geluk en perfectie. In de regel ben ik het zelf die de perfectie om me heen compenseer met overenthousiasme, onbezonnen acties, verkeerde opmerkingen en te laat of in het geheel niet ingeslikte gedachtes. Maar zoals ik al zei, ik val wat stil de afgelopen tijd. Vandaar.

Gisteren werd ik 49. Nog net geen balansdag. Maar vandaag vier ik het nu. Dat wat dit jaar me bracht en nog gaat brengen. Ruimschoots meer dan een doorsnee jaar. En ineens heb ik het door. Alles is in balans. Een teveel aan ellende wordt altijd gecompenseerd met een teveel aan moois. Het is alleen de hoeveelheid tegelijkertijd die bepaald of je het leed kan dragen of het geluk kan bevatten...

Blijkbaar is het leven een soort parcours waarin je handmatig de dosis positieve en negatieve energie in balans moet zien te houden om de finish te halen. Net een spelletje. Dat moet ik kunnen. Go!

Ik sta op met positieve gedachtes aan mijn feest vandaag, ik compenseer dit snel met wat aandacht aan de pijn in mijn schouder en ga de trap af naar beneden. Tijdens het ochtendgekletter lach ik om een leuke grap van Fokke en Sukke, die ik gladstrijk met wat druppels op de bril. Ik schiet ineens uit balans doordat ik mijn teen stoot tegen de ijskast maar gelukkig valt mijn eerste blik op een stralende, zonnige tuin en schiet de Weegschaal weer ver over naar de positieve kant. Ik zoek naarstig naar een tegenhanger voor al dat moois maar als vervolgens Jelle de trap af komt en me een ochtendzoen geeft slaat de naald helemaal door het rood. Game over. Nog twee levens. Go! Ik ontvang een berichtje van Yasmin. Een verwoestend weekmakende foto van mijn kleinkind. Touché. Alweer af. Nog één leven. Ik loop de voortuin in en probeer me te ergeren aan het onkruid terwijl ik stiekem tussen mijn oogharen door geniet van alle overvloed die er tussendoor groeit. Ik kan er niets aan doen. De venkel beneemt me de adem en de dodelijke streel van een onverwachte poezenstaart laat mijn hart voorgoed stilstaan. Game over. Nu ben ik echt in de hemel....

Jonge spruiten

Het kan nog net. Nog even die twee voordat het die drie wordt. Nog even genieten van meisje zijn voordat de beschuiten met muisjes naadloos overvloeien in meteen je eerste Moederdag. Nog even die laatste nacht waarin je alleen elkaars adem hoort, zonder dat nieuwe, onbekende geristel vanuit die wieg waar je al weken aan gewend was. Morgen is het zover. De eerste dag van je nieuwe leven...

Ik weet nog dat jij zelf geboren werdt. Ik had tijdelijk meer vertrouwen in de verloskundige dan in mijn eigen moeder. Je was een van de laatste baby's die in het oude Canisius Wilhelmina Ziekenhuis geboren zou worden. Terwijl je moeder de stoïcijnse verpleegkundige vervloekte bij het uitblijven van een ruggeprik (of liever nog een nekschot) tegen de pijn, liepen de broeders op de gang af en aan met ingepakte dozen. Het was wel even spannend, maar toen je eenmaal geboren en okee was, keek ik apentrots en smoorverliefd naar dat prachtige meisje met haar diepdonkere open ogen en haar enorme bos nog donkerder haar, die ogenschijnlijk de wereld verwonderd tussen een 5 tal hoogblonde en krijsende jongetjes aanschouwde...

Sinds je broertje Sebastiaan geboren werd was je al moeder. Waarschijnlijk daarvoor al. Misschien ben je wel altijd al een moeder geweest. Daarom prijs ik die kleine onbekende gelukkig om het feit dat het boft met een moeder die zoveel talent heeft. Als je de vader daarbij optelt kan het nu al bijna niet meer stuk...

Ikzelf loop al dagen als oude haan zonder kop rond, er op los fantaserend dat alles goed gaat, het eerste moment, jouw stralende gezicht als ik je zie. Ik oefen stiekem al op het opa zijn: ik kam mijn beginnende grijze haren iets verder naar boven, ik oefen kleine rondjes in de tuin met mijn oude stok, ben regelmatig oostindisch doof en nog verstrooider dan normaal. Ik ben er helemaal klaar voor! Morgen moet jij aan de bak en wij in wacht. Daarna wordt de wereld weer een stukje mooier...

Droogkloten

De ontelbare wilde ideeën die dagelijks ongevraagd door mijn hoofd spoken, gedragen zich enigzins als spermacellen. Van mijn eurekamomenten die de weg naar het levenslicht proberen te bereiken, zijn er tegenwoordig nog maar enkele die daadwerkelijk een kans krijgen zich in de echte wereld te bewijzen. 

Voorheen waren dat er veel meer, maar hoewel mijn enthousiasme onveranderd blijft, heb ik naarmate mijn levenservaring toeneemt besloten om minder prematuur geboren ideeën een vroege dood te laten sterven. Beschermd door de onbesuisde levenskracht binnen mijn eigen fantasiewereld blijken ze een veel mooier leven beschoren dan wanneer ze onvoorbereid en ongewild naar adem snakkend proberen te overleven in een wereld waar niemand op ze zit te wachten en ik zelf niet eens tijd heb ze te verzorgen zolang ze niet op beide benen kunnen staan...

Het is dus heel wat dat mijn eetbare voortuin inmiddels zijn tweede seizoen ingaat. Een wild idee, verwekt uit inspiratie vanuit de Makkelijke Moestuin en mijn behoefte om eigen voedsel te verbouwen, is inmiddels een tweejarige groene peuter die blaakt van gezondheid en nu al, zo vroeg in de lente, genoeg groen oplevert voor een gevarieerde dagelijkse salade. Naast alle sla, raapstelen, spinazie, radijzen, worteltjes en kruiden beginnen nu ook de bietjes al te buiken, de peulen te bloemen, de radijsjes te blozen en beloven de aarbeien een waar paradijs te worden voor zowel Jelle als ook de plaatselijke buurtspreeuwen. De experimentele rammenassen beginnen al naar de bodem van hun colafles te groeien en zelfs de ietwat overenthousiast geplukte rucola groeit binnen een paar dagen zonder boe of bah weer aan tot een volwaardig plantje. Deze turbo-lente is ongeëvenaard en zorgt ervoor dat ik nu, eind april, al dat groenvoer niet weggegeten krijg met mijn gezin...

Letterlijk gevoed door zoveel moois uit mijn eigen tuin ontstond vorig jaar een ander plan dat het overleefde. Een Makkelijke Moestuin op de school van mijn zoon Jelle. Door mijn enthousiasme en een tas oogst uit mijn eigen tuin raakte de school overtuigd, raakte ikzelf een tijdlang nauw betrokken bij de Makkelijke Moestuin en zie: een half jaar later bevindt ik me op een prachtige donderdagmiddag op het terras waar ik samen met de bovenbouw van unit Groen (lees klas) de eerste 10 verrijdbare moestuinbakken in elkaar sleutel. Helemaal gelukkig door het enthousiasme en die betrokkenheid van de kinderen, besefte ik wat een goed wild idee tot gevolg kan hebben...

De komende weken ben ik op mijn vrije vrijdagochtend nog even bij de nieuwe tuin aanwezig als vraagbaak voor leerlingen, docenten en ouders, maar binnen no time beheersen de kinderen zelf de kneepjes van het vak en zullen hun leven lang niet meer vergeten hoe een plantje groeit en waar de groenten op hun bord vandaan komt. Dit wilde idee is uitgevoerd en kan in de kast. Tijd voor wat nieuws! Gelukkig zit ik nooit lang zonder project. Een maand of twee terug kocht ik naar aanleiding van een eerder, experimenteel eigen bouwsel een voedseldroger via Ebay. Je zult denken: wat moet je daarmee? Heel wat, kan ik je vertellen. Maar niet nu. Op dit moment wil ik nog even nagenieten van mijn laatste geslaagde project. De wereld is mooi...

Zorgwortels

Toen ik vanuit mijn werk gevraagd werd om voor Pro Persona een videoblog te verzorgen in het nieuwe digitale magazine dat we voor ze verzorgen, zei ik natuurlijk geen nee... Vandaag dus een videoblog over familie binnen de zorg. Maar dan wel in eetbare voortuin stijl...

Onze Vader

En toen was het alweer vier jaar geleden... Gelukkig houden mijn zus en broers de datum beter bij dan ik,  want zelfs toen mijn vader nog leefde, vergat ik altijd al de dag dat hij geboren was. Logischerwijze dus ook de dag dat hij overleed... 

De datum van de dag dat we echt afscheid van hem namen doet mij eigenlijk niet zoveel. Net als bij mijn moeder zijn het niet de geijkte dagen zoals verjaardagen, trouwdata en andere hoogtepunten die de gedachte aan en het gemis van ze tijdelijk versterken. Nee, het is meer een soort natuurlijk ritme, net als bij volle maan, het begin van de lente of een ontwikkeling in mijn leven die ik graag nog met ze had willen delen. 

Gisteren nog overkwam het me toen ik met Jelle aan het fietsen was. Of eigenlijk, Jelle met mij. Want zolang Jelle al kan fietsen tuf ik er als een asociale Johnnie op mijn retroscooter luid pruttelend naast. Niet omdat ik te lui ben, maar gewoon omdat ik al lang geen fiets meer bezit. Er zijn nu eenmaal af en toe periodes in mijn leven dat het lichamelijk weer even wat minder met me gaat en ik me niet zeker voel op de fiets. Gelukkig zijn die periodes nu weer achter me en werd het hoog tijd voor een nieuwe twee wieler, zodat ik mijn Johnniestep wat vaker kan laten staan.

Alsof ik hulp van boven kreeg had ik binnen een dag een gratis weggevertje via de buren voor mijn deur staan en met een nieuw bandje, een kabeltje en wat spuitolie was ik klaar om te gaan. Jelle ook, want na een jaar veilig heen en weer naar school fietsen was die jongen wel eens toe aan een nieuwe uitdaging. Toen ik hem gisteren dan ook aankondigde dat het tijd was voor 'De Brug', begonnen zijn ogen te glinsteren en werd hij binnen een oogwenk een jaar ouder. 

Het was een eitje, zowel voor hem als voor mij. In een zogenaamde poep en de spreekwoordelijke scheet waren we de brug over en zaten we bij mijn zus aan de koffie. Ook de terugweg over de nieuwe brug stelde werkelijk niets voor, vooral omdat je met de nieuwe fietslift in één klap bovenaan bent :). Boven aan de brug stopte we even, precies in het midden van de Waal. Niet omdat we moe waren, maar gewoon om het moment nog even te laten duren. Uitkijkend over het in rap tempo veranderende landschap aan de Lentse kant zei Jelle 'Jammer dat ik nooit meer naar oma en opa kan fietsen...' 'Ja' zei ik, wanhopig kauwend op een plotselinge brok in mijn keel 'da's inderdaad jammer. Maar we kunnen later wel een keer naar het tuintje fietsen waar ze liggen'. 'Dat is niet hetzelfde' zei Jelle 'Ze kunnen nu nooit meer trots op me zijn.'. Hij raakte de spijker op de kop... 

Jelle was de afgelopen tijd al vaker bezig met wat hij, 'Godgeloof' noemt, de dood en wat er na komt. Ik vermoedt dat hij het leven na de dood voorlopig het voordeel van de twijfel geeft, puur om de hoop dat opa en oma alsnog hebben gezien hoe hij zwoegend en zonder hulp een enorme brug bedwong. Ik help het hem hopen. Al waren mijn ouders trots genoeg op ons om een mensenleven mee te vullen, de bijbehorende glinstering in hun ogen is helaas door geen foto of heldere herinnering meer te vangen...

Dag pa. Dag ma. Het leven gaat verder. Tot af en toe en soms even tussendoor...

Mindergranen

Ik zeg altijd: Te veel is minder dan genoeg. Dus, als je ergens minder van wilt, heb je er eerst te veel van nodig. Maar wat is te veel? Kan iemand te veel geluk hebben? Soms is één al te veel. Teveel van iets kan bovendien een grote invloed hebben op je omgeving. Vinden dat er teveel Marokkanen zijn. Of een eiland teveel willen hebben. Teveel kernwapens. Teveel katten in je wijk...

Als je ergens altijd te weinig van hebt gehad, weet je soms niet wat je er mee aan moet als je er ineens meer dan genoeg van hebt. Een miljoen bijvoorbeeld bij een winnend lot. Of een vijfling na een geslaagde kunstmatige insiminatie...

Wat voor de een genoeg of soms al meer dan genoeg is, is voor een ander vaak nog te weinig. Over het algemeen hebben we meer van alles dan we werkelijk nodig hebben. Bijna iedereen gooit er aan het eind van zijn maaltijd wat teveel bereid eten weg. De meeste kleren in je kast worden nooit gedragen, je meeste keukenspullen nooit gebruikt, de meeste tv zenders nooit bekeken en heel wat huwelijken worden niet of nauwelijks verzilverd. Dat geldt trouwens ook voor de zegeltjes in de supermarkt...

Al die, over het algemeen onbewuste hebzucht, komt vaak voort uit de angst te weinig te hebben. Of dat nu een generatieoverdraagbaar oorlogstrauma is of gewoon mensen eigen weet ik niet... Soms komt het voor uit een andere emotie. 'Einverzucht' zoals de Duitsers zo mooi weten te zeggen. Iets willen omdat een ander het ook heeft of er bijzonder veel waarde aan hecht. Prima verkooptruc trouwens. Als je maar net doet alsof je iets heel graag wilt, niet zonder iets kan of beter bent met iets, staan er zó een bus mensen in de rij om het ook te willen. Het is de basis van iedere reclameboodschap.

Vandaag ben ik een kijkje gaan nemen bij de Lenste Aarde: een stukje, naar na jarenlang gedoe en geduld eindelijk door de gemeente toegewezen land, waar geïnteresseerden uit Lent ieder 100 m2 van tot hun beschikking konden krijgen om zelf hun groenten op te verbouwen. Het was het een gezellige drukte. Met rode hoofden werd de grond omgespit, verse stromest door de grond geschept, rijtjes met timmermansogen afgemeten en heuse, originele Lentse en Makkelijke Moestuinbakken gemonteerd. Iedereen was enthousiast aan de slag met ieder hun eigen meer of minder ideële invulling van plannen en dromen waar men jarenlang op had kunnen broeien. De energie die hierbij loskwam deed me wel wat. De kans om samen iets op te bouwen. Samen te werken aan iets waarvan niemand nog weet wat het gaat worden. Samen pionieren op de vierkante meter, zonder angst, zonder garanties, zonder verplichtingen. Lent's Utopia...

Ik ben enorm benieuwd of dat samenwerken ook werkelijk van de grond gaat komen. Ze hebben elkaar nodig voor stroom en het aanleggen van een waterput, maar; zoveel gedachten, zoveel meningen... Ik moest gelijk denken aan het boek 'Square Foot Gardening' de basis van de methode waarop ik zelf mijn voortuintje pleeg te runnen. Één hoofdstuk in het boek wat voor mij als solotuinier niet van toepassingen is, maar wel degelijk voor de Lentse Aarde, is hoe je in je samenwerking omgaat met de planning en verdeling bij het planten van gewassen. Gaan onze pioniers even inefficiënt te werk als hele volkstuinstammen voor hun door allemaal op hun eigen stukje op hetzelfde moment dezelfde groenten te telen, zodat na een maand of drie de pastinaken, kroppen sla, bietjes en spitskolen bij zichzelf, hun kinderen en hun snel afnemende vriendengroep de neus uitkomen? Of gaan ze slimmer te werken en zorgen ze gezamenlijk voor een regelmatige en gevarieerde opbrengst die iedereen met elkaar deelt? De tijd zal het leren...

Terwijl ik op deze prachtige lenteavond nog wat eigen grootgebrachte raapstelen, romanesco bloemkool en een (doe eens gek) wel heel vroeg pruimtomaatje aan mijn steeds groenere voortuin toevoeg, fantaseer ik even dat mijn bejaarde buren hun buxusbeesten en hortensia's spontaan uit hun voortuin gooien en samen met mij alle voortuinen ombouwen tot één grote Makkelijke Moestuin...

Samen werken we iedere avond in onze voortuintjes en delen daarna de opbrengst. De linkerbuur zaait kolen, de rechterbuur zaait sla, de middelste bouwt een buitenterras waar we tot laat in de nacht luid zingend en lachend onze oogst verorberen onder het genot van een flesje kruidenbitter, die net als de groentes gretig gedeeld wordt... 

Al snel ben ik terug in de realiteit en kijk nog even uit over een uitgestorven pensioenstraat in de schemering, waar de buxusbeesten als grafzerken hun schaduw werpen over de saaie grindtuintjes met katonvriendelijk prikkeldraad... 

Lentse Aarde: ik zie wel potentieel voor een nieuw Ruigoord, alleen dan nog groener! Laat mezelf toch maar eens op de wachtlijst zetten...

Overweer

Mijn oren piepen nog na van het oorverdovende lenteweer... Het is net alsof je tijdens een voorjaarsvakantie in een vliegtuig stapt en twee uur later uitstapt in een willekeurig warm land. De knoppen aan de takken weten niet hoe snel ze moeten groeien om de schade van vorig jaar in te halen en een kittig roodborstje onderzoekt mijn kasje op zoek naar een potentiële nestplek. Als iemand mij vanmiddag had verteld dat we niet alleen de winter over hebben geslagen, maar dat hetzelfde nu ook met de lente gaat gebeuren, had ik hem zeker geloofd...

In mijn optimisme heb ik van alle zaaiinstructies een maand afgetrokken en heb vandaag al het een en ander in de volle grond gezaaid. En voor het geval het toch nog te koud wordt of mijn zaaisel zich niet laat foppen door de eigenlijk nog te korte dagen, heb ik hetzelfde spul stiekem ook nog voorgezaaid en  in de kas als backup staan. Wat ik teveel overhoud is straks gratis bij me af te halen.

Vorig jaar ontstond er in mijn bakken, naast het ruimteprobleem door teveel kolen, nog een probleem dat er voor zorgde dat een aantal groentes het niet goed deden: schaduw. Ik had vrolijk van alles door elkaar gezaaid, maar geen rekening gehouden met het feit dat sommige groene broeders hun kleinere tuingenoten het licht in de ogen niet gunde. Dit jaar zaai ik van klein naar groot, met de kleintjes op de eerste rang zodat ze bij het opkomende zonnespel niets hoeven te missen.

Door deze tactiek hoop ik een nog betere opbrengst te hebben, maar het betekend wel dat ik minder flexibel ben bij de keuze van wat ik een tweede en een derde keer binnen het seizoen in een vak kan zaaien. Ik hoef gelukkig geen rekening te houden met wat ik vorig jaar heb gezaaid, omdat de grond al twee weken geleden goed door elkaar gehusseld en gemengd is met goed compost. De enkele koolvlieg die dit overleefd heeft is waarschijnlijk zo gedesoriënteerd geraakt dat hij zich nu nog kotsend over de rand van de bak probeerde te herinneren waar die kool vorig jaar ook al weer stond...

Wel zag ik vandaag al de eerste koolwitjes rondvliegen. Ik heb besloten toch maar wat compacte spitskolen te planten, al is het maar om de kleine fladderaars een plek te geven hun eitjes kwijt te raken. We mogen tenslotte blij zijn dat ze er überhaupt nog zijn...

Een maand of twee geleden heb ik voor de grap een groentetoren in mijn kas gebouwd van lege frisdrankflessen (http://youtu.be/K9vN2eudWcQ). Hier heb ik als proef wat overwinterende rucola van tussen de stoeptegels in geplant, een terminaal frontje bieslook en en een opkomend raapsteeltje. Ik heb het hele spul in totaal twee keer water gegeven, voor de rest ben ik ze volkomen vergeten. Toch neem ik een heerlijke salade mee naar mijn werk, samengesteld uit de welig tierende rucola, bieslook en verse raapsteeltjes die het prima hebben gedaan in hun verticale groenteflat! Wegens dit overweldigende succes hoop ik de komende weken her en der in de tuin nog wat van deze groenpalen te plaatsen om te zien hoe ze het buiten doen met andere soorten groenten. 

Je merkt het al: de lente Hieperdepiep is weer vrolijk bij me toegeslagen en de komende tijd ga ik jullie weer net als het vorige seizoen vermaken en vervelen met alle ontwikkelingen in mijn voortuintje. Ohh en Ahh zijn altijd leuk en egostrelend, maar liever nog ga ik vaker het onderzoek met jullie samen aan om groener, lekkerder en leuker om te gaan met dat wat de beste plek op je bord hoort in te nemen...

Dus vragen, antwoorden opmerkingen en tips: allemaal welkom. De leukste worden wekelijks beloond met zelf op te halen gratis en zelfgefabriceerde plantenlabels van oude luxaflex!

Als bonus nog een foto van de meest makkelijke en luie minimoestuin die ik tot nu toe tegen ben gekomen: